اتاق تهران
۱۴۰۰/۰۷/۲۶
فریال مستوفی، رئیس مرکز خدمات سرمایهگذاری اتاق تهران طی یاداشتی با استناد به گزارش جدید کنفرانس ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﺗﺠﺎرت ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤـﺪ (آنکتاد) به روندها، سیاستها، مشوقها و استراتژیهای جذب سرمایه در حوزه سلامت در جهان پساکرونا پرداخته است.
با گسترش همهگیری کرونا، در سرتاسر جهان ترویج سرمایهگذاری در بخشهایی که به دلیل بحران کرونا، تقاضا و تمرکز سیاستی بیشتری را میطلبید، مورد توجه قرار گرفته و بخش سلامت یکی از این بخشهای کلیدی است. کشورهای مختلف در راستای اولویتهای ملی خود، فرصتهای متفاوتی را در بخش سلامت ترویج میکنند و آژانسهای ترویج سرمایهگذاری در کشورهای در حال توسعه بر نیازهای فزاینده خود در زیرساختهای بهداشتی و خدمات پزشکی به عنوان محرک رشد متمرکز شدهاند، در حالی که در کشورهای توسعهیافته، دیجیتالی شدن در گشودن بخشهای جدید بازار در حوزه سلامت مورد توجه قرار گرفته است.
برای جذب سرمایهگذاری به ویژه در کشورهای در حال توسعه، یک رویکرد جامع مورد نیاز است که چالشهای کلیدی که ظرفیت کشور را برای جذب و میزبانی صنایع پزشکی با ارزش افزوده بالا محدود میکند برطرف کند. این چالشها عمدتا مربوط به توسعه اکوسیستم داخلی و منطقهای برای سرمایهگذاری در بخش سلامت است. در کشورهای با درآمد کم و متوسط، چالشها عموماً شامل کمبود سرمایه، فناوری و مهارت، ضعف ظرفیت نظارتی و سیستمهای مراقبت بهداشتی ، انسجام ضعیف سیاستها، بازارهای کوچک، تقاضای ناپایدار و زیرساختهای ضعیف است. پرداختن به این چالشها باید شامل رویکرد تسهیل سرمایهگذاری در کل دولت برای ایجاد یا تقویت یک اکوسیستم بهداشتی توانمند باشد. چنین اکوسیستمی به سیاستی منسجم، نهادهای نظارتی و زیرساختها، مهارتها و فناوریهایی که از توسعه بخش بهداشت، دارو و واکسن پشتیبانی کند، نیاز دارد.
آژانسهای ترویج سرمایهگذاری طیف وسیعی از مشوقهای مالی و تامین مالی مرتبط به بخش سلامت را در نظر گرفتهاند. مشوقهای مالی شامل کاهش و معافیت مالیات یا کمک هزینه برای طیفی از فعالیتها از جمله واردات برای تولید محصولات بهداشتی، ساخت زیرساختهای پزشکی، تجهیزات و ملزومات پزشکی، خدمات پزشکی و آموزش بهداشت، فناوری برای فعال کردن بخشهای جدید بازار در خدمات مراقبتهای بهداشتی و مناطق ویژه اقتصادی مشخص با تمرکز بر مراقبتهای بهداشتی است. مشوقهای تامین مالی شامل کمکهای بلاعوض، وامهای دولتی، مشارکتهای خصوصی-دولتی برای تسهیل تحقیق و توسعه، تربیت و آموزش، پذیرش فناوری و سرمایهگذاری مشترک با شرکتهای بهداشت محلی است. دیگر مشوقها شامل افزایش سقف سرمایهگذاری مستقیم خارجی در بخشهای ساخت بیمارستان و بخش بیمه و امکان استخدام تعداد مشخصی از کارکنان خارجی بدون گذراندن آزمایشهای کار محلی است.
برای تسهیل سرمایهگذاری و حمایت از سیاستگذاری نیز اقدامات متنوعی در کشورهای مختلف مورد توجه قرار گرفته است. برای مثال سازوکارهایی برای تسهیل هماهنگی دولت در بخشهای بهداشتی و سادهسازی روشها در زمینههایی از جمله آزمایشات بالینی و تأییدیهها و اخذ مجوزهای تولید در نظر گرفته شده است. تسهیل مشارکتهای فنی و تامین مالی در اکوسیستم مراقبتهای بهداشتی، توسعه پارکهای علم و بهداشت و شهرهای پزشکی که ذینفعان اصلی اکوسیستم سلامت و نوآوری در یک کشور گرد هم آورده و زیرساختهایی از جمله انکوباتور برای استارتآپهای سلامت را فراهم میکند. تسهیل هماهنگی منطقهای، از جمله هماهنگسازی مقررات در مرزها، تأیید خودکار داروهای جدید در بازارهای منتخب و سیاستهایی برای توسعه زیرساختهای فناوری اطلاعات و ارتباطات برای تسهیل رشد فعالیتهای بهداشتی با قابلیت دیجیتالی انجام شده است.
استراتژی دیگر اتخاذ رویکرد ترویج سرمایهگذاری منطقهای است. در راستای تغییر چشمانداز جریانهای سرمایهگذاری جهانی و اختلالات ایجاد شده در زنجیرههای تامین جهانی به دلیل همهگیری کرونا، کشورها به طور فزایندهای استراتژیهای برونسپاری نزدیک و منطقهای شدن برای جذب سرمایهگذاری اتخاذ میکنند و خود را به عنوان قطبی در طیف وسیعی از بخشهای مراقبتهای بهداشتی جایگاه یابی میکنند.
توسعه ظرفیت تولید داخلی در حوزه سلامت دیگر استراتژی است که مورد توجه کشورها قرار گرفته است. اقدامات سیاستی دولت آفریقای جنوبی در پاسخ به همهگیری کرونا از ظهور بخشهای جدید و تقویت ظرفیت تولید و همکاری در مراقبتهای بهداشتی حمایت کرده است. شناسایی شرکتهایی برای همکاری مجدد در جهت تولید محصولات برای مبارزه با همهگیری کرونا و همچنین تسهیل دسترسی به منابع مالی برای تولیدکنندگان داخلی برای افزایش تولید محصولات بهداشتی از جمله این فعالیتهاست. این کشور تبدیل شدن به یک مرکز تولید و صادرات مراقبتهای بهداشتی منطقهای در چارچوب منطقه تجارت آزاد قاره آفریقا را هدفگذاری کرده است.
برای مثال دیگر، آژانس ترویج سرمایهگذاری هند، به عنوان بخشی از هدف این کشور برای خودبسندگی در مراقبتهای بهداشتی، سرمایهگذاری در این بخش را از طریق اقدامات با هدف تقویت ظرفیت تولید دارویی کشور ترویج میکند. در سال ۲۰۲۱ ، دولت راهنمایی برای سرمایهگذاران با عنوان فرصتهای سرمایهگذاری در بخش مراقبتهای بهداشتی هند تهیه کرده که داروسازی به عنوان یکی از هفت بخش اصلی شناسایی شده بود. این راهنما سیاستهای توانمندسازی مانند ابتکاراتی برای سادهسازی روند کارآزمایی بالینی و تسریع در تأیید و همچنین ایجاد کمیتهای برای تسهیل هماهنگی بین وزارتخانهها و توسعه یک پلت فرم آنلاین برای ردیابی برنامهها را برجسته میکند.
بر اساس این تحلیل، بخش سلامت نه تنها میتواند به عنوان بخشی که دارای فرصتهای سرمایهگذاری است نگریسته شود، بلکه یک سیستم بهداشتی با کیفیت و عادلانه عاملی تعیینکننده و مهم برای توسعه و سرمایهگذاری اقتصادی است. دولتها به طور فزایندهای این موضوع را به رسمیت شناخته و این موضوع در سیاستهایی که با هدف بازیابی تابآور تصویب میشود تبلور مییابد. بنابراین ترویج سرمایهگذاری در زمینه سلامت به احتمال زیاد در سطح جهانی به یک روند فزاینده تبدیل میشود.